Podręcznik wyceny i specyfikacji Electrolux Icon E24rd50qs

Podręcznik wyceny i specyfikacji Electrolux Icon E24rd50qs to oficjalny podręcznik dotyczący wyceny i specyfikacji lodówek Electrolux Icon. Zawiera szczegółowe informacje na temat funkcji i specyfikacji modelu E24rd50qs, w tym informacje dotyczące wymiarów, pojemności, mocy i współczynników efektywności. Podręcznik zawiera również instrukcje dotyczące montażu, użytkowania i konserwacji lodówki, a także wskazówki dotyczące bezpieczeństwa. Podręcznik ten jest niezbędnym narzędziem dla osób zajmujących się wyceną i specyfikacją lodówek Electrolux Icon.

Ostatnia aktualizacja: Podręcznik wyceny i specyfikacji Electrolux Icon E24rd50qs

Od czterech lat nie pisaliśmy o specyfikacjach technicznych wykonania i odbioru robót, ale że nadal są one traktowane zarówno przez większość Zamawiających, jak i przez autorów piszących je (często poważne biura projektowe) jako opracowania zbędne, postanowiliśmy powrócić do tematu.

ZAWARTOŚĆ I UKŁAD SPECYFIKACJI

W rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 2 września 2004 r. ustalono jednolity, usystematyzowany układ specyfikacji, obowiązujący niezależnie od tego czy specyfikacje dotyczą grup robót, rodzajów robót czy robót podstawowych.

Zgodnie z rozporządzeniem nie występuje podział specyfikacji na szczegółowe i ogólne specyfikacje techniczne.

W rozporządzeniu jest mowa o specyfikacjach technicznych, przy czym przewidziano możliwość opracowania tzw. ogólnej specyfikacji technicznej, w której można ujmować wspólne wymagania dotyczące robót objętych przedmiotem zamówienia. Nie ma bowiem potrzeby aby powtarzać takie same informacje, dane i wymagania w poszczególnych specyfikacjach.
Specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych są opracowaniami zawierającymi zbiory wymagań, które są niezbędne do określenia standardu i jakości wykonania robót, w zakresie sposobu wykonania robót budowlanych, właściwości wyrobów budowlanych oraz oceny prawidłowości wykonania poszczególnych robót.

W celu spełnienia tych zadań specyfikacje techniczne powinny jasno określać:

1) wymagane właściwości materiałów i wyrobów oraz sposób kontroli tych właściwości w warunkach budowy,

2) reguły jakie powinny być przestrzegane przy wykonywaniu robót, stanowiące uzupełnienie i uszczegółowienie opisów zawartych w projektach,

3) wymagania i podstawy techniczno-organizacyjne dla potrzeb odbiorów i rozliczeń wykonanych robót.

Określona w § 14 ust. 1 rozporządzenia zawartość specyfikacji ujęta w 10 punktach odpowiada stosowanej od lat w krajach zachodnich praktyce a także wprowadzonym w latach dziewięćdziesiątych i stosowanym w drogownictwie układem specyfikacji i obejmuje:

1) część ogólną,

2) wymagania dotyczące wyrobów budowlanych,

3) wymagania dotyczące sprzętu i maszyn,

4) wymagania dotyczące środków transportu,

5) wymagania dotyczące wykonania robót budowlanych,

6) opis działań związanych z kontrolą, badaniami oraz odbiorem wyrobów i robót budowlanych,

7) wymagania dotyczące przedmiaru i obmiaru robót,

8) opis sposobu odbioru robót budowlanych,

9) opis sposobu rozliczenia robót tymczasowych i prac towarzyszących,

10) dokumenty odniesienia.

W celu poprawnego opracowania specyfikacji technicznych każda specyfikacja, z wyłączeniem tzw. ogólnej specyfikacji, powinna składać się z 10 punktów, co nie oznacza, iż zawsze w każdym punkcie (w szczególności dotyczy to punktów 2-5) muszą być sformułowane szczególne wymagania.

W punkcie 1 specyfikacji, czyli w „części ogólnej” należy podać w szczególności:

- nazwę nadaną zamówieniu przez zamawiającego (chodzi o nazwę, która będzie wpisana przy wypełnianiu formularza ogłoszenia);

- przedmiot i zakres robót budowlanych, objętych daną specyfikacją, co jest szczególnie ważne dla potrzeb późniejszego opracowania przedmiaru,

- wyszczególnienie i opis prac towarzyszących i robót tymczasowych (przykładowo: prace towarzyszące obejmują opracowanie szczegółowego harmonogramu wykonania prac w poszczególnych pomieszczeniach, uzgodnionego z ich użytkownikami; roboty tymczasowe obejmują: wykonanie (montaż i demontaż) rusztowań klatek schodowych, wykonanie zabezpieczeń podłóg i sprzętu,...... ); w punkcie tym istotne jest wskazanie wszystkich robót i prac, których obowiązek wykonania należy do wykonawcy robót budowlanych, a których sposób wyceny i rozliczeń jest określony w dalszej części specyfikacji (patrz pkt 9);
 

- informacje o terenie budowy (nie ujęte w dokumentacji projektowej) zawierające wszystkie niezbędne dane istotne z punktu widzenia:

- organizacji robót budowlanych,

- zabezpieczenia interesów osób trzecich,

- ochrony środowiska,

- warunków bezpieczeństwa pracy,

- zaplecza dla potrzeb wykonawcy,

- warunków dotyczących organizacji ruchu,

- ogrodzenia,

- zabezpieczenia chodników i jezdni;

- w zależności od zakresu robót budowlanych objętych przedmiotem zamówienia nazwy i kody:

- grup robót,
- klas robót,
- kategorii robót;
 

- określenia podstawowe, zawierające definicje pojęć i określeń nigdzie wcześniej nie zdefiniowanych, a wymagających zdefiniowania w celu jednoznacznego rozumienia zapisów dokumentacji projektowej i specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych.

W punkcie 2 specyfikacji należy wyszczególnić materiały, ze wskazaniem wyrobów budowlanych, stosowane do wykonania robót z określeniem ich właściwości, zakresu i metod badań w nawiązaniu do dokumentów odniesienia, a także sposób opakowania danego materiału, wymagania dotyczące transportu, wyładunku, składowania lub magazynowania, w zakresie mającym wpływ na wymagany standard i jakość wykonania robót; w szeregu wypadkach zamawiający w uzgodnieniu z autorem specyfikacji może podjąć decyzję, że zadowalające są wymagania określone projektami i wówczas w tym punkcie wystarczającym będzie zapis: „zgodnie z projektami”.

W punktach 3 i 4 należy podać wymagania dotyczące rodzaju i parametrów technicznych sprzętu oraz środków transportu wymaganych lub zalecanych do stosowania ze względu na rodzaje wbudowywanych materiałów, wyrobów, urządzeń i konstrukcji, a także warunki lokalizacyjne i organizacyjne; podobnie jak w punkcie 2 możliwa i spotykana jest sytuacja, gdy nie ma potrzeby formułowania ograniczeń i zaleceń odnośnie użycia sprzętu oraz środków transportu, ale wówczas należy o tym poinformować wykonawcę poprzez odpowiedni zapis np. „brak wymagań”, pamiętając o ewentualnych zapisach w SIWZ dotyczących wymagań odnośnie dysponowania przez Wykonawcę określonym potencjałem technicznym.

Punkt 5 specyfikacji powinien zawierać opis wymaganej techniki wykonania robót z podaniem sposobu wykończenia poszczególnych elementów, tolerancji wymiarowych, szczegółów technologicznych oraz wymagań specjalnych; możliwym i celowym jest przy tym odpowiednie wykorzystanie norm, aprobat technicznych oraz wydawnictw zawierających warunki techniczne wykonania i odbioru robót jako dokumentów odniesienia.

Zgodnie z rozporządzeniem punkt 6 specyfikacji ma zawierać opisać działań związanych z kontrolą, badaniami oraz odbiorem wyrobów i robót budowlanych w nawiązaniu do dokumentów odniesienia; w szczególności należy określić zasady kontroli jakości stosowanych wyrobów i wykonanych robót, w tym dotyczące pobierania próbek, badań i pomiarów zgodnie z wymaganiami norm, a w przypadku, gdy normy nie obejmują jakiegokolwiek badania stosując wytyczne krajowe albo inne procedury, zaakceptowane przez zarządzającego realizacją umowy.

Wyżej opisane punkty specyfikacji (od 2 do 6) mogą i powinny w jak najszerszym zakresie uwzględniać normy, aprobaty, specyfikacje techniczne i systemy odniesienia, o których mowa w art. 30 ust. 1÷3 ustawy Prawo zamówień publicznych. Należy bowiem pamiętać, że zgodnie z ustawą o normalizacji (art. 5 ust. 3) normy stosuje się na zasadzie dobrowolności. ^[1] Jednocześnie przy opisie wymagań za pomocą norm i innych wymienionych w ustawie dokumentów odniesienia, koniecznym jest wskazanie, że dopuszczalne są rozwiązania równoważne (art. 4 ustawy Pzp).

Punkt 7 dotyczący przedmiaru i obmiaru wymaga szczególnej uwagi, gdyż treść tego punktu warunkuje właściwe opracowanie przedmiaru a w konsekwencji w wielu wypadkach bezkonfliktowe rozliczenie robót z wynagrodzeniem kosztorysowym. Obecnie, w związku z odejściem przed wieloma laty od urzędowego charakteru bazy normatywnej do kosztorysowania (katalogów), zawierającej obowiązujące zasady opracowania przedmiarów dla poszczególnych rodzajów robót, żaden akt prawny nie określa jak opracować przedmiar robót. Tym samym, to

w specyfikacji technicznej należy dokładnie sprecyzować wg jakich reguł będą obmierzane i obliczane ilości robót. Wskazanym jest wykorzystanie odpowiednio zasad opisanych szczegółowo w bazie normatywnej – Katalogach Nakładów Rzeczowych (KNR) lub innych tego typu wydawnictwach.

Treść tego punktu będzie oczywiście zróżnicowana przede wszystkim w zależności od zakładanej formy wynagrodzenia oraz przyjętych podstaw i zasad kalkulacji ceny i rozliczenia robót budowlanych.

W punkcie 8 należy szczegółowo opisać procedury (zasady, tryb) i podstawy dokonywania odbiorów robót ze szczególnym uwzględnieniem robót zanikających, odbiorów częściowych, odbioru końcowego i odbioru pogwarancyjnego.

Punkt 9 specyfikacji powinien zawierać określenie sposobu rozliczenia robót tymczasowych i prac towarzyszących wymienionych w punkcie 1 specyfikacji w szczególności ustalenia dotyczące tego, czy będą rozliczane odrębnie czy w ramach rozliczenia robót podstawowych. Od tych ustaleń zależy bowiem, czy roboty tymczasowe mają stanowić odrębne pozycje przedmiarowe, a prace towarzyszące mają stanowić przedmiot odrębnej kalkulacji ceny i rozliczenia poza robotami budowlanymi.

W punkcie 10 specyfikacji technicznej należy wymienić wszystkie wskazane jako obowiązujące przy wykonywaniu określonych w specyfikacji robót budowlanych dokumenty odniesienia niezależnie od ich przywołania w specyfikacji, załączając te spośród nich, które mogą być niedostępne dla wykonawcy. Wpisanie jako dokumenty odniesienia norm krajowych innych krajów (np. DIN) oraz wydawnictw zagranicznych może skutkować zastrzeżeniami, pytaniami a nawet protestami wykonawców, domagających się przekazania /udostępnienia tych opracowań.

PODSUMOWANIE

Z przedstawionego zestawienia i opisu zawartości specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych wynika, że:

- tylko część punktów może i powinna być opracowana w wyniku zlecenia na zewnątrz, np. przez biuro projektowe,

- ze względu na zakres danych zawartych w specyfikacji i przedmiarze, specyfikacje powinny być opracowane przed wykonaniem przedmiaru robót,

- specyfikacje techniczne, ponieważ zawsze występują łącznie z dokumentacją projektową, nie powinny dublować informacji, danych i wymagań zawartych w dokumentacji projektowej,

- w opracowanie specyfikacji powinien na bieżąco być zaangażowany zamawiający przekazując piszącemu specyfikacje ustalenia i wymagania będące w jego właściwości oraz uzgadniając proponowane rozwiązania.

W przypadku, gdy przedmiotem zamówienia jest wykonanie robót nieskomplikowanych pod względem technicznym i niewymagających pozwolenia na budowę, specyfikacje techniczne mogą być oczywiście w całości opracowane przez samego Zamawiającego.

Podsumowując, jeszcze raz warto podkreślić kluczowe znaczenie specyfikacji zarówno na etapie udzielania zamówienia jak i późniejszej jego realizacji, o czym powinni pamiętać przede wszystkim Zamawiający, ale również Wykonawcy ubiegający się o zamówienie.

^[1] przyp. red. : zapraszamy do zapoznania się z zamieszczonym w Dziale Prawnym komunikatem MI "Stosowanie Eurokodów w projektowaniu budynków"

Wydanie:

BUDUJ Z GŁOWĄ
Poradnik Kosztorysanta nr 2/2010

• 1. Wstęp
• 2. Do kogo kierowany jest artykuł?
• 3. Przed wyceną
• 4. Doprecyzowanie specyfikacji
• 4. 1. Budowa zestawienia interpretacji i pytań
• 4. 2. Rozmowy z klientem
• 5. Podejścia do wycen
• 5. Top-down
• 5. Bottom-up
• 5. 3. Podsumowanie podejść do wyceny
• 6. Metody wycen
• 6. Problemy z metodami wycen
• 7. Wycena
• 7. Rozpisanie specyfikacji
• 7. Ustalenie priorytetów
• 7. Analiza historyczna
• 7. 4. Ustalenie wielkości velocity
• 7. 5. Estymowanie zadań
• 7. 6. Doliczenie buforów i premii
• 7. 7. Wyliczenie czasu i kosztów realizacji
• 7. 8. Doliczenie lub odliczenie kosztów komunikacji i nauki
• 7. 9. Doliczenie innych kosztów i marży
• 8. Wycena a realizacja
• 9. Podsumowanie

1. Wstęp

Wycena projektów IT zwana również wymiarowaniem i szacowaniem jest jednym z pierwszych procesów wykonywanych po stronie Dostawcy. W mojej pracy korzystałem z różnych metod wycen dostępnych na rynku i dokonując ich analizy, wybrałem praktyki, które moim zdaniem są najbardziej skuteczne w przygotowaniu wyceny.

2. Do kogo kierowany jest artykuł?

• Dostawcy, Właściciele firm IT – Jeśli przymierzasz się do wyceny projektu IT możesz poznać zastosowanie różnych metod wycen w praktyce. Sposób wyceniania opieram na własnych doświadczeniach.
• Osoby i firmy zlecające projekt IT – Jeśli chcesz zlecić wykonanie projektu IT możesz poznać proces wyceny po stronie Dostawcy. Podczas zamówienia i rozmów z Dostawcą jesteś w stanie wpłynąć na ostateczną cenę jaką otrzymasz.

3. Przed wyceną

Kluczowym warunkiem do wykonania wyceny jest specyfikacja przedmiotu, który będziemy wyceniać. Podczas mojej pracy spotkałem się z sytuacją, w której Klient prezentował głównie wizję oprogramowania, często jeszcze nie skończoną. W takich sytuacjach konieczne jest doprecyzowanie specyfikacji, o którym piszę w następnym rozdziale.

Elementy jakie powinna zawierać specyfikacja po krótce opisałem przy okazji wpisu Jak zlecić i przeprowadzić projekt IT?

Przed wykonaniem wyceny powinniśmy wstępnie zastanowić się czy czas poświęcony na wycenę będzie zasadny względem projektu, który wyceniamy? Wycenę można przeprowadzić z różną dokładnością, która pociąga za sobą czas i koszty takiego procesu. W przypadku mniejszych projektów IT długofalowy proces wyceny może być nieopłacalny.

Powinniśmy również zdawać sobie sprawę z ryzyka jakie niesie za sobą wykonanie wyceny. Głównym celem Klienta, który przesłał zapytanie może być tylko zebranie ofert z rynku (tzw. benchmark). Z uwagi na to, że wykonanie wyceny dla Klienta nie jest płatne, Klient może poprosić o nią szereg firm tak, aby dowiedzieć się jakie są różne stawki rynkowe. W takim przypadku praca poświęcona na wycenę nie przyniesie przychodu.

4. Doprecyzowanie specyfikacji

Kiedy spotykamy się z sytuacją, w której Klient przedstawia nam wizję projektu lub jego specyfikacja nie jest dopracowana, najlepszym rozwiązaniem na tym etapie jest przekonanie go do projektu dwuetapowego, który składa się z analizy i opracowania specyfikacji oraz realizacji.

4. Budowa zestawienia interpretacji i pytań

Przed rozpoczęciem rozmów z Klientem możemy przygotować zestawienie interpretacji i pytań, które będzie zawierać określone kolumny przedstawione w przykładzie poniżej:

Zapisy ze specyfikacji	Interpretacje i pytania
WF 01. 001 – System musi pozwalać na obsługę zgłoszeń telefonicznych.	Czy zgłoszenie otrzymane drogą telefoniczną ma zostać zanotowane w systemie?
WF 01. 002 – System musi pozwalać na obsługę zgłoszeń mailowych.	Rozumiemy, że po otrzymaniu wiadomości ma ona zostać zarejestrowana w systemie i ma zostać nadany numer identyfikacyjny zgłoszenia. Prosimy o szczegółowe informację w jaki sposób obsługa zgłoszeń mailowych ma zostać zrealizowana?
WF 01. 003 – System musi posiadać opracowane skrypty, zgodnie z którymi będą obsługiwane zgłoszenia.	Czy system ma pozwalać na stworzenie skryptu na podstawie udzielonej odpowiedzi? Rozumiemy, że podczas wysyłania odpowiedzi na zgłoszenie operator będzie mógł wyszukać odpowiedni skrypt i wysłać wiadomość ręcznie.

Z uwagi na powtórzenie w lewej kolumnie treści specyfikacji taka forma jest wygodna dla osób, które przygotowują zestawienie oraz dla Klienta, ponieważ w trakcie sporządzania i czytania nie trzeba szukać określonych punktów.

Jeśli zestawienie jest przesyłane do Klienta w wersji elektronicznej warto wstawić trzecią kolumnę na odpowiedzi.

Przygotowanie powyższego zestawienia może również otworzyć Ci drogę do konstruktywnych rozmów z Klientem na temat projektu dwuetapowego. Klient widząc szereg pytań do poszczególnych punktów specyfikacji sam zauważy, że koniczne jest przeprowadzenie dokładniejszej analizy.

W przypadku zapytań przetargowych również możesz zadawać pytania do Klienta, jednak muszą być one wysłane do połowy wyznaczonego terminu składania ofert. Do tego terminu Klient musi udzielić Ci odpowiedzi, po tym terminie nie ma już takiego obowiązku.

4. Rozmowy z klientem

Niezależnie od jakości specyfikacji bardzo dobrym rozwiązaniem jest nawiązanie relacji z Klientem. Prawdopodobnie podczas rozmowy będziesz mógł uzyskać informacje, które nie są podane w specyfikacji.

Jeśli wysłaliśmy do Klienta zestawienie interpretacji i pytań to powinieneś dążyć do umówienia spotkania roboczego, podczas którego będziesz mógł omówić poszczególne punkty.

Podczas rozmów z Klientem będziesz mógł rozwiać jego obawy związane z projektem dwuetapowym (analiza i opracowanie specyfikacji oraz realizacja).

Warto podkreślić, że w przypadku projektu dwuetapowego Klient tak naprawdę nie ryzykuje, ponieważ opracowana i rozliczona analiza wraz ze specyfikacją wykonana w pierwszym etapie pozostaje jego własnością i może zostać wykorzystana na potrzeby realizacji z innym Dostawcą.

Trzeba zwrócić uwagę, że pierwszy etap projektu obejmujący przeprowadzenie analizy i opracowanie specyfikacji pozwala Ci również na wykonanie szczegółowej wyceny oprogramowania.

Odpowiednia realizacja pierwszego etapu wiąże się również z mniejszym ryzykiem jakie niesie za sobą dalsze kontynuowanie projektu przez Klienta.

5. Podejścia do wycen

Posiadając już specyfikacje umożliwiającą wycenę możemy przejść do wyceny. Poniżej prezentuję dwa podejścia do wyceny: top-down (wycena rynkowa) oraz botom-up (wycena oparta na kosztach dostarczenia rezultatu).

5. Top-down

Jest to podejście, które opiera się na wyliczeniu ostatecznej ceny w oparciu o wartość rynkową oprogramowania.

Wartość rynkową oprogramowania możemy oprzeć na innych cenach, dostępnych publicznie w rozstrzygniętych przetargach. W celu uzyskania cen innych oferentów możemy wystartować w postępowaniu przetargowym z własną ofertą.

Dodatkowym sposobem jest również pozyskanie informacji rynkowych poprzez zapytania kierowane do porównywalnej konkurencji.

Wycenę top-down możemy również wyliczać na podstawie wcześniejszych zamówień danego Klienta oraz wielkości gwarancji jaka jest wymagana w ramach postępowania przetargowego.

Podejście top-down bardzo dobrze sprawdza się w przypadku oprogramowań specjalistycznych, w których jest mniejsza konkurencja na rynku.

W przypadku podejścia top-down ma znaczenie nasza pozycja specjalisty w danej dziedzinie. Jeśli nasza specjalizacja w określonej dziedzinie jest wysoko oceniana, to tym samym Klient jest w stanie zapłacić wyższą cenę, ponieważ gwarantujemy mu dostarczenie wyników wyższej jakości.

Zalety podejścia top-down

1. Możliwość uzyskania zdecydowanie wyższej marży. W przypadku wyceny top-down dla określonego typu oprogramowania możemy podać cenę przewyższającą nasze koszty trzy/czterokrotnie (lub więcej). Jest to uzależnione specjalizacją określonego rozwiązania i możliwościami finansowymi po stronie klienta.
2. Szybki proces wyceny. Wycena w podejściu top-down może być bardzo rozbudowana i długotrwała, jednak w większości przypadków jest szybsza niż podejście bottom-up.

Wady podejścia top-down

1. Zbyt wysoka wycena dla Klienta. Ten przykład można bardzo wyraźnie zaobserwować w ofertach przetargowych, w których ceny oferentów przekraczają kwoty, jakie Klient przeznaczył na realizację przedmiotu zamówienia. Jednym słowem stosując podejście top-down możemy przestrzelić cenę.
2. Ryzyko zbyt niskiej ceny. Wycena opierająca się tylko na podejściu bottom-up może pociągać za sobą ryzyko zbyt niskiej ceny, która może być poniżej kosztów realizacji. Rozwiązaniem w takiej sytuacji jest możliwość wykonania wyceny w dwóch podejściach.

5. Bottom-up

Większość metod wycen w przypadku projektów IT odnosi się do modelu bottom-up, czyli wyceny liczonej na podstawie zakresu oraz kosztów dostarczenia rozwiązania.

W dalszych rozdziałach przestawię Ci mój model wyceny bottom-up, który opiera się na istniejących modelach wyceny na rynku.

Zalety podejścia bottom-up

1. Zaangażowanie zespołu w mojej ocenie jest ważnym czynnikiem podejścia bottom-up. Członkowie zespołu są zdecydowanie bardziej przekonani do szacunków jakie zostały wykonane, co przekłada się na inne elementy projektu (opisuję to niżej).
2. Zmniejszenie ryzyka przekroczenia kosztów. Podejście bottom-up opiera się na analizie kosztów realizacji. Jeśli wycena zostanie przeprowadzona poprawnie (także pod względem ryzyka) nie powinno mieć miejsca przekroczenie kosztów.

Wady podejścia bottom-up

1. Długi czas realizacji wyceny. W metodzie jaką prezentuję poniżej należy zaangażować członków zespołu. Analiza, rozpisanie zadań, estymacja mogą trwać zbyt długo i w przypadku mniejszych projektów IT ta metoda może być zbyt droga.
2. Brak możliwości skorzystania w możliwości rynkowych. Oferty składane w ramach ofert przetargowych pokazują, że część z firm proponując rażąco niskie ceny traci możliwości rynkowe ustalenia wyższej ceny. Dodatkowo ich oferta może zostać odrzucona przez Klienta.

5. Podsumowanie podejść do wyceny

W przypadku wycen jakie wykonujemy możemy zastosować jedno podejście lub dwa podejścia jednocześnie (top-down i bottom-up). Wykonanie wycen wg dwóch podejść pokazuje nam jak bardzo nasza wycena oparta na kosztach odbiega od wyceny rynkowej.

Poniżej prezentuję przykładowe wyceny w dwóch podejściach wykonane dla dwóch różnych projektów.

Przykład z projektu 1

Jeśli jesteśmy przekonani co do wyceny top-down możemy ją zastosować uzyskując w ten sposób większą marżę w danym projekcie. Przy okazji możemy większą kwotę przeznaczyć na premie dla zespołu (które opisuję niżej).

Przykład z projektu 2

W przypadku, jeśli cena top-down jest niższa możemy ją zastosować obniżając marżę lub też oprzeć się na wycenie składającej się z bottom-up, premii i marży.

6. Metody wycen

Na rynku istnieje szereg metod wycen takich jak:

1. Wycena przez analogię
2. Wycena ekspercka (indywidualna i grupowa)
3. Wycena metodą COCOMO
4. Wycena oparta na dekompozycji i rekonstrukcji
5. Wycena oparta na zastępstwie
6. Wycena metodą punktów funkcyjnych (IFPUG)
7. Wycena metodą przypadków użycia (Use Case Point)
8. Wycena metodą COSMIC
9. i inne

W niniejszym wpisie chciałbym podzielić się techniką, która wynika z mojego własnego doświadczenia i czerpie z wyższej wymienionych metod.

Napisz proszę w komentarzu poniżej lub wyślij wiadomość jeśli chcesz, abym opisał dla Ciebie poszczególne metody wycen.

6. Problemy z metodami wycen

Główny problem z metodami wycen przedstawionymi powyżej (poza Use Case Point – opisuję to poniżej) polega na tym, że nie biorą one pod uwagę kosztów komunikacji i nauki. Z mojego doświadczenia jest to jeden z głównych kosztów podczas realizacji.

Dobrym potwierdzeniem dla wielkości takiego kosztu jest prezentacja, jaką przeprowadził Sławomir Sobótka (link do minuty nagrania), który opowiedział historię i zadał pytanie do zgromadzonych na sali:

„Jeżeli piszemy kodzik przez 2 tygodnie powiedzmy i jakoś magicznie, nie wnikam dlaczego się nie scommitowaliśmy. To ten sam kodzik, jeśli ukradną wam laptopa w ile czasu napiszecie? ”

Z sali padła odpowiedź: „w 2 dni”.

Na prezentacji główną przyczyną takiej różnicy jest proces uczenia. Z mojego doświadczenia uważam, że główna przyczyna to komunikacja z klientem, komunikacja w zespole i proces uczenia się.

Podczas analizy innych projektów powinniśmy zdawać sobie sprawę z tego, że rezultat projektów może być podobny ale koszt komunikacji i nauki jest zazwyczaj zupełnie inny.

Dla przykładu prezentuję Ci poniżej dwa projekty w czasie, których rezultaty były do siebie bardzo zbliżone, jednak koszty komunikacji i nauki wyglądały już zupełnie inaczej.

Zwróć uwagę, mimo tego, że rezultat projektu był bardzo zbliżony to ostatecznie Projekt 1 jest droższy od Projektu 2 o 143 tys. zł.

7. Wycena

Opisane poniżej punkty dotyczące wyceny powinny być realizowane z zespołem, który będzie wykonywał projekt. Nie musi być to pełen zespół, ale np. dwie doświadczone osoby z zespołu.

Co z tego, że opracujemy najlepszą wycenę, zgodną ze standardami i metodologiami, jeśli nie będziemy w stanie zrealizować projektu w tej wycenie 😮

Dlatego uważam, że wycena prowadzona z zespołem jest bardzo ważna nie tylko ze względu na dokładność wyceny, ale również ze względu na późniejszą realizację projektu.

Zespół, który brał udział w procesie wyceny jest zdecydowanie bardziej przekonany do jej wiarygodności. Odpowiedzialność zespołu za taką wycenę jest zdecydowanie większa, co przekłada się również na zachowanie terminowości.

7. Rozpisanie specyfikacji

Pierwszym krokiem jest rozpisanie wymagań specyfikacji na user stores zgodnie ze specyfiką Scrum. Podczas rozpisywania poszczególnych wymagań należy również grupować stworzone user stores w epiki.

Po wykonanym zadaniu powstanie product backlog zgodny z frameworkiem Scrum. Poza samą wyceną stworzony backlog ułatwi również uruchomienie projektu po ewentualnym podpisaniu umowy z Klientem.

7. Ustalenie priorytetów

Jeśli istnieje taka możliwość to warto przeprowadzić ten krok z Klientem. Jeśli Klient zaproponował etapy lub harmonogram to również można go wykorzystać w zakresie ustalania priorytetów.

W innym przypadku ustalenie priorytetów powinno odbywać się na podstawie doświadczenia zespołu.

7. Analiza historyczna

Przegląd wraz z zespołem podobnych projektów pod względem rezultatu, zrealizowanych iteracji, wielkości velocity i wykresów spalania.

Na podstawie tej analizy można określić najbardziej zbliżony projekt i na jego podstawie będzie można oszacować dalsze kroki.

7. Ustalenie wielkości velocity

Wspólnie z zespołem na podstawie danych historycznych określamy wielkość velocity dla szacowanej iteracji, która uwzględnia podstawowy zespół wymagany do realizacji projektu. Dodatkowym szacunkiem, który ustalamy to velocity osoby, która może ewentualnie powiększyć skład zespołu.

Wartość ta będzie potrzeba do obliczenia czasu realizacji projektu.

7. Estymowanie zadań

Estymowanie może odbywać się elektronicznie (np. w arkuszu Google gdzie każdy estymujący ma swoją kolumnę) lub też za pomocą Scrum pokera. Zgodnie z szacowaniem Scrum wszyscy członkowie zespołu powinni się zgodzić co do estymacji danego user stories.

Scrum poker jest ciekawym rozwiązaniem, ponieważ dodatkowo integruje zespół i zachęca do rozmów o poszczególnych zadaniach. Z mojego doświadczenia wynika, że elektroniczne estymacje powodują mniejsze zaangażowanie członków zespołu.

Szacowanie może odbywać się za pomocą punktów 1/2, 1, 2, 3, 4 lub za pomocą ciągu Fibonacciego (1, 2, 3, 5, 8, 13, 21). Osobiście bardzo polecam szacowanie za pomocą ciągu Fibonacciego, w mojej ocenie zdecydowanie lepiej oddaje realia pracy.

Odnośnie samego ciągu Fibonacciego polecam również ten film.

7. Doliczenie buforów i premii

Bufory

W zależności od specyfiki danego projektu możesz doliczyć bufory czasowe. Bufory stosuje się zazwyczaj przed zakończeniem jakiegoś określonego etapu w projekcie. Zgodnie z własnym doświadczeniem – na bufory doliczam dodatkowo do szacowanego czasu od 10% do 30%.

Premie

Premie dla pracowników są wypłacane za dotrzymanie ustalonych terminów w projekcie. Wpływają one pozytywnie na zaangażowanie i motywację pracowników. Pracownicy czują się w większym stopniu właścicielami projektu jaki prowadzą.

W projektach bardzo często pojawiają się kary dla Dostawcy za niedotrzymanie terminu. W projektach przetargowych mogą dotyczyć każdego dnia opóźnienia. W celu obniżenia tego ryzyka lepszym rozwiązaniem jest ustalenie premii dla pracowników. Pracownicy będą mieli świadomość, że jeśli się spóźnią to nie otrzymają premii a środki finansowe będą przekazane na pokrycie kar.

7. Wyliczenie czasu i kosztów realizacji

Na podstawie szacowanego velocity iteracji oraz estymacji zadań jestem w stanie obliczyć czas realizacji projektu.

Przykładowo:

Planowana iteracja trwa tydzień czasu, w ciągu iteracji trzyosobowy zespół jest w stanie zrealizować zadania o łącznej wartości 46 punktów. Łączna liczba zadań oszacowanych w projekcie to 318 punktów.

Dzieląc 318 przez 46 otrzymujemy liczbę tygodni jaka jest potrzeba do przeprowadzenia projektu. W tym przykładzie wynosi ona 6, 91.

Do wyliczonej liczby tygodni dodajemy nasz bufor czasowy w wysokości 20% i otrzymujemy w zaokrągleniu wartość 8, 3 tygodnia.

Następnie uzyskany wynik mnożę przez liczbę członków zespołu i ich wynagrodzenia w skali tygodnia.

Otrzymuję w ten sposób kwotę kosztów realizacji wraz z buforem czasowym.

7. Doliczenie lub odliczenie kosztów komunikacji i nauki

W tym kroku doliczam, odliczam lub pozostawiam bez zmian szacowaną wartość projektu biorąc pod uwagę czynniki zewnętrzne, koszty komunikacji i nauki.

Kwota obliczona w poprzednim kroku zawiera już w sobie koszty czynników zewnętrznych, komunikacji oraz nauki, dlatego zadaniem na tym kroku jest określenie jakie są różnice pomiędzy projektem analogicznym a aktualnie wycenianym.

W zależności od różnic doliczam, odliczam lub pozostawiam bez zmian szacowaną wartość projektu. Działanie to wykonuję poprzez ustanie wartości procentowej.

Wyżej napisałem „poza metodą Use Case Point”. Jest to podyktowane tym, że metoda ta zakłada szacowanie złożoności środowiska. Wykorzystuję punkty z tej metody aby ocenić złożoność środowiska.

Punkty oceny złożoności środowiska z metody Use Case Point:

• E1 – Znajomość przez zespół dziedziny problemu, technicznych aspektów i metodyki w jakiej jest realizowany projekt.
• E2 – Doświadczenie zespołu (szeroko pojęte).
• E3 – Doświadczenie zespołu w projektowaniu aplikacji obiektowych i znajomość standardów projektowania.
• E4 – Doświadczenie i umiejętności analityka.
• E5 – Motywacja zespołu.
• E6 – Stabilność wymagań tworzonego systemu.
• E7 – Pracownicy nieetatowi zaangażowani w projekcie.
• E8 – Trudność języka programowania.

Dodatkowo oceniam również punkty:

• Relacja z Klientem, możliwości negocjacji i egzekucji odbiorów.
• Struktura organizacyjna Klienta:
  Czy klient posiada rozbudowaną hierarchię, która ma wpływ na komunikację i odbiory w projekcie? Jest to ważny punkt w przypadku projektów realizowanych dla instytucji rządowych.
• Wiedza technologiczna Klienta:
  Czy klient po swojej stronie posiada kompetentną osobę w zakresie wytwarzania oprogramowania?
• Forma i jakość komunikacji z Klientem:
  Np. czy jest możliwa komunikacja za pomocą wideokonferencji. Wiem, że to standard, jednak są klienci, którzy nadal preferują klasyczne formy komunikacji (np. korespondencja listowna).

Przykładowo po sumarycznej analizie punktów wynik może wskazać, że w danym projekcie muszę zwiększyć wartość szacowanej wyceny o 30%.

7. Doliczenie innych kosztów i marży

Ostatnim z kroków jest doliczenie innych kosztów oraz marży. Inne koszty mogą wynikać z oceny ryzyka (np. projekt posiada wysoki poziom kar i krótkie terminy realizacji).

Do innych kosztów możemy również zaliczyć koszty pośrednie, takie jak: wynajmy, dojazdy, delegacje, koszty zarządu, księgowości i obsługi prawnej, itp.

Ostatnim punktem jest marża, która może być jednoznacznie ustalona przez firmę (np. 30-70% wartości szacowanego projektu) lub może być wyliczana indywidualnie dla projektu. W przypadku indywidualnego wyliczenia marży pomocne jest również przeprowadzenie wyceny podejściem top-down, którą opisałem powyżej.

8. Wycena a realizacja

Naturalne jest to, że wycena będzie odbiegać od realizacji i twarde trzymanie się jej może być szkodliwe dla rezultatów projektu.

Warto jednak posiadać wycenę, która jest spójna z frameworkiem Scrum, ponieważ podczas prowadzenia retrospektywy w zespole będziesz mógł wspólnie przeanalizować, jakie elementy wpłynęły na różnicę pomiędzy wyceną a realizacją.

Na podstawie realizacji można co pewien okres aktualizować dane szacunkowe (wprowadzać rzeczywistą wielkość velocity oraz wartość punktową poszczególnych zadań). W ten sposób będziesz mógł uzyskiwać coraz dokładniejszy plan oparty na rzeczywistym działaniu.

9. Podsumowanie

Opisana przeze mnie metoda nie jest najtańszą i najszybszą metodą wyceny, jednak bardzo dobrze się sprawdza. Z uwagi na koszy jej przeprowadzenia jest dedykowana dla projektów powyżej 100 tys. Poniżej takiej wartości projektu koszt angażowania całego zespołu do wyceny może być zbyt wysoki.

Projekt w dolnym przedziale powinien zająć ok. 8 godzin wyceny w zespole. Biorąc pod uwagę 3 osobowy zespół (PM + dwie doświadczonych developerów) to otrzymujemy koszt wyceny na poziomie od 2 do 3 tys.

W przypadku mniejszych projektów optymalnym rozwiązaniem jest indywidualna wycena eksperta. Jeśli dany ekspert będący na stanowisku Analityka lub PMa brał udział w wielu wycenach zespołowych będzie w stanie coraz lepiej oceniać koszty realizacji projektu.

Jeśli prowadziłeś już wycenę projektu IT podziel się proszę w komentarzu Twoimi doświadczeniami.

Zapraszam Cię również do subskrypcji bloga.

W tym miejscu, znajdziesz wszystkie instrukcje obsługi dostępne do urządzeń producenta Electrolux, które znajdują się w naszej bazie. Instrukcje Electrolux posegregowane są według kategorii produktów. Odszukaj interesującą Cię kategorię, a nastepnie interesujące Cię urządzenie firmy Electrolux.

Electrolux Oczyszczacz powietrza

Electrolux Aircare EXP09CSIWIInstrukcja obsługi Electrolux U30311 CH 700Electrolux U30311 CH 700Instrukcja obsługi Electrolux EL500Electrolux EL500Instrukcja obsługi Electrolux Z7040Electrolux Z7040

#	Instrukcja obsługi	Urządzenie
1	Instrukcja obsługi Electrolux Aircare EXP09CSIWI	2	3	4	Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Oczyszczacz powietrza

Electrolux Klimatyzator

Instrukcja obsługi Electrolux BCC-12IElectrolux BCC-12IInstrukcja obsługi Electrolux EAS(C, E)12P5ASK(W, S, M)Electrolux EAS(C, E)12P5ASK(W, S, M)Instrukcja obsługi Electrolux EAS(C, E)09C2ASK(W, S, M)Electrolux EAS(C, E)09C2ASK(W, S, M)Instrukcja obsługi Electrolux BCC-9IElectrolux BCC-9I5 Instrukcja obsługi Electrolux EAS(C, E)09P5ASK(W, S, M)Electrolux EAS(C, E)09P5ASK(W, S, M)Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Klimatyzator

Electrolux Akcesoria samochodowe

Instrukcja obsługi Electrolux GAS COOK-TOP RANGE E30GC70FElectrolux GAS COOK-TOP RANGE E30GC70FInstrukcja obsługi Electrolux Rapido CarVac ZB412C-2Electrolux Rapido CarVac ZB412C-2Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Akcesoria samochodowe

Electrolux Czesci samochodowe

Instrukcja obsługi Electrolux Electrolux Automobile Parts Type KElectrolux Electrolux Automobile Parts Type KPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Czesci samochodowe

Electrolux Dozownik napojów

Instrukcja obsługi Electrolux 241957000Electrolux 241957000Instrukcja obsługi Electrolux E24WC75HPS0Electrolux E24WC75HPS0Instrukcja obsługi Electrolux EI24WC75HSElectrolux EI24WC75HSInstrukcja obsługi Electrolux E24WC75HPSElectrolux E24WC75HPSInstrukcja obsługi Electrolux SC362Electrolux SC362Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Dozownik napojów

Electrolux Boiler

Instrukcja obsługi Electrolux Thermetic 583395Electrolux Thermetic 583395Instrukcja obsługi Electrolux Thermetic 9CHG583396Electrolux Thermetic 9CHG583396Instrukcja obsługi Electrolux Thermetic 9CHG583395Electrolux Thermetic 9CHG583395Instrukcja obsługi Electrolux Thermetic 583396Electrolux Thermetic 583396Instrukcja obsługi Electrolux Thermetic 9CHG583394Electrolux Thermetic 9CHG583394Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Boiler

Electrolux Ekspres do kawy

Instrukcja obsługi Electrolux E24CM75GSElectrolux E24CM75GSInstrukcja obsługi Electrolux E24CM75GSSElectrolux E24CM75GSSInstrukcja obsługi Electrolux EBA 60000XElectrolux EBA 60000XInstrukcja obsługi Electrolux Electrolux Coffeemaker EEA250Electrolux Electrolux Coffeemaker EEA250Instrukcja obsługi Electrolux E24CM75GSSAElectrolux E24CM75GSSAPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Ekspres do kawy

Electrolux Naped komputerowy

Instrukcja obsługi Electrolux 700XPElectrolux 700XPInstrukcja obsługi Electrolux TOUCHLINE LW 20 GN 2/1-GASElectrolux TOUCHLINE LW 20 GN 2/1-GASPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Naped komputerowy

Electrolux Piec konwekcyjny

Instrukcja obsługi Electrolux 202Electrolux 202Instrukcja obsługi Electrolux 260275Electrolux 260275Instrukcja obsługi Electrolux 201Electrolux 201Instrukcja obsługi Electrolux 2604Electrolux 2604Instrukcja obsługi Electrolux 260450Electrolux 260450Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Piec konwekcyjny

Electrolux Kuchenka

Instrukcja obsługi Electrolux 178000Electrolux 178000Instrukcja obsługi Electrolux 178001Electrolux 178001Instrukcja obsługi Electrolux 200233Electrolux 200233Instrukcja obsługi Electrolux 200232Electrolux 200232Instrukcja obsługi Electrolux 200231Electrolux 200231Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Kuchenka

Electrolux Przewodowy zestaw sluchawkowy

Instrukcja obsługi Electrolux ELCO 900Electrolux ELCO 900Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Przewodowy zestaw sluchawkowy

Electrolux Zmywarka

Instrukcja obsługi Electrolux 154743901Electrolux 154743901Instrukcja obsługi Electrolux 400057Electrolux 400057Instrukcja obsługi Electrolux 2001/05Electrolux 2001/05Instrukcja obsługi Electrolux 200Electrolux 200Instrukcja obsługi Electrolux 285779Electrolux 285779Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Zmywarka

Electrolux Czytnik eBook

Instrukcja obsługi Electrolux 582589Electrolux 582589Instrukcja obsługi Electrolux 582591Electrolux 582591Instrukcja obsługi Electrolux THERMALINE S90Electrolux THERMALINE S90Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Czytnik eBook

Electrolux Akcesoria Elektroniczne

Instrukcja obsługi Electrolux THERMALINE 900Electrolux THERMALINE 900Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Akcesoria Elektroniczne

Electrolux Plaski telewizor

Instrukcja obsługi Electrolux ETV45000XElectrolux ETV45000XPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Plaski telewizor

Electrolux Grill gazowy

Instrukcja obsługi Electrolux 34942GElectrolux 34942GInstrukcja obsługi Electrolux 51" Stainless Steel Gas GrillElectrolux 51" Stainless Steel Gas GrillInstrukcja obsługi Electrolux 57" Stainless Steel Gas GrillElectrolux 57" Stainless Steel Gas GrillInstrukcja obsługi Electrolux 65852 GElectrolux 65852 GInstrukcja obsługi Electrolux EHG 6412Electrolux EHG 6412Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Grill gazowy

Electrolux Serwer kina domowego

Instrukcja obsługi Electrolux COMBI LW 10 GN 1/1Electrolux COMBI LW 10 GN 1/1Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Serwer kina domowego

Electrolux Kosiarka

Instrukcja obsługi Electrolux 4045PDEElectrolux 4045PDEInstrukcja obsługi Electrolux 5048PDElectrolux 5048PDInstrukcja obsługi Electrolux 180H122Electrolux 180H122Instrukcja obsługi Electrolux 5553SD (PM5553HW3A)Electrolux 5553SD (PM5553HW3A)Instrukcja obsługi Electrolux 96432086400Electrolux 96432086400Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Kosiarka

Electrolux Kuchenka mikrofalowa

Instrukcja obsługi Electrolux 343 EElectrolux 343 EInstrukcja obsługi Electrolux 343 UElectrolux 343 UInstrukcja obsługi Electrolux 316495005Electrolux 316495005Instrukcja obsługi Electrolux 4061Electrolux 4061Instrukcja obsługi Electrolux 316902458Electrolux 316902458Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Kuchenka mikrofalowa

Electrolux Mikser

Instrukcja obsługi Electrolux B3000 450 WElectrolux B3000 450 WInstrukcja obsługi Electrolux 601527Electrolux 601527Instrukcja obsługi Electrolux B3K45W35Electrolux B3K45W35Instrukcja obsługi Electrolux B3M35Electrolux B3M35Instrukcja obsługi Electrolux B3K55W45Electrolux B3K55W45Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Mikser

Electrolux Kable sieciowe

Instrukcja obsługi Electrolux GAS PASTA COOKERS 700XPElectrolux GAS PASTA COOKERS 700XPPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Kable sieciowe

Electrolux Karta sieciowa

Instrukcja obsługi Electrolux THERMALINE 800Electrolux THERMALINE 800Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Karta sieciowa

Electrolux Piekarnik

Instrukcja obsługi Electrolux 267702Electrolux 267702Instrukcja obsługi Electrolux 268222Electrolux 268222Instrukcja obsługi Electrolux 268202Electrolux 268202Instrukcja obsługi Electrolux 161Electrolux 161Instrukcja obsługi Electrolux 30" Wall OvenElectrolux 30" Wall OvenPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Piekarnik

Electrolux Heblarka

Instrukcja obsługi Electrolux 22-785Electrolux 22-785Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Heblarka

Electrolux Produkty hydrauliczne

Instrukcja obsługi Electrolux 131453Electrolux 131453Instrukcja obsługi Electrolux 132345Electrolux 132345Instrukcja obsługi Electrolux 132340Electrolux 132340Instrukcja obsługi Electrolux 132351Electrolux 132351Instrukcja obsługi Electrolux 132346Electrolux 132346Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Produkty hydrauliczne

Electrolux Drukarka

Instrukcja obsługi Electrolux FRIGIDAIRE PL36DD50ECElectrolux FRIGIDAIRE PL36DD50ECInstrukcja obsługi Electrolux FRIGIDAIRE PL30DD50ECElectrolux FRIGIDAIRE PL30DD50ECPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Drukarka

Electrolux Zakres

Instrukcja obsługi Electrolux 116 KElectrolux 116 KInstrukcja obsługi Electrolux 316454909Electrolux 316454909Instrukcja obsługi Electrolux 31066396E80S1Electrolux 31066396E80S1Instrukcja obsługi Electrolux 316469104Electrolux 316469104Instrukcja obsługi Electrolux 30366373P70S2Electrolux 30366373P70S2Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Zakres

Electrolux Radio satelitarne

Instrukcja obsługi Electrolux 200400Electrolux 200400Instrukcja obsługi Electrolux NCPE400TUElectrolux NCPE400TUPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Radio satelitarne

Electrolux Pila

Instrukcja obsługi Electrolux TM-75Electrolux TM-75Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Pila

Electrolux Zraszacz

Instrukcja obsługi Electrolux HANDLEIDING HG 50OLI 50Electrolux HANDLEIDING HG 50OLI 50Instrukcja obsługi Electrolux HANDLEIDING HG 63 TIVTIVOLI 65Electrolux HANDLEIDING HG 63 TIVTIVOLI 65Instrukcja obsługi Electrolux HANDLEIDING HG 50 TIVTIVOLI 63Electrolux HANDLEIDING HG 50 TIVTIVOLI 63Instrukcja obsługi Electrolux HANDLEIDING HG 65 HC 60Electrolux HANDLEIDING HG 65 HC 60Instrukcja obsługi Electrolux HANDLEIDING HG 63OLI 63Electrolux HANDLEIDING HG 63OLI 63Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Zraszacz

Electrolux Wieza stereo

Instrukcja obsługi Electrolux ICON E32AF75FPS0Electrolux ICON E32AF75FPS0Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Wieza stereo

Electrolux Przelacznik

Instrukcja obsługi Electrolux 582564Electrolux 582564Instrukcja obsługi Electrolux 582562Electrolux 582562Instrukcja obsługi Electrolux U32091 S 70170Electrolux U32091 S 70170Instrukcja obsługi Electrolux U32091 TK38Electrolux U32091 TK38Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Przelacznik

Electrolux Przycinarka

Instrukcja obsługi Electrolux 249654Electrolux 249654Instrukcja obsługi Electrolux 24800600B00Electrolux 24800600B00Instrukcja obsługi Electrolux 255X BPElectrolux 255X BPInstrukcja obsługi Electrolux 422X BElectrolux 422X BInstrukcja obsługi Electrolux 95390000600Electrolux 95390000600Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Przycinarka

Electrolux Odkurzacze

Instrukcja obsługi Electrolux 3500 SR SeriesElectrolux 3500 SR SeriesInstrukcja obsługi Electrolux CANISTER SERIESElectrolux CANISTER SERIESInstrukcja obsługi Electrolux CycloneXLElectrolux CycloneXLInstrukcja obsługi Electrolux EL1000AElectrolux EL1000AInstrukcja obsługi Electrolux AfueraElectrolux AfueraPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Odkurzacze

Electrolux Okap

Instrukcja obsługi Electrolux 115 DElectrolux 115 DInstrukcja obsługi Electrolux 2060 DElectrolux 2060 DInstrukcja obsługi Electrolux 2460 DElectrolux 2460 DInstrukcja obsługi Electrolux 36Electrolux 36Instrukcja obsługi Electrolux 20 GNElectrolux 20 GNPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Okap

Electrolux System wodny

Instrukcja obsługi Electrolux 504156Electrolux 504156Instrukcja obsługi Electrolux 864015Electrolux 864015Instrukcja obsługi Electrolux 864017Electrolux 864017Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii System wodny

Electrolux System spawalniczy

Instrukcja obsługi Electrolux ERN 2930Electrolux ERN 2930Instrukcja obsługi Electrolux ESL 66010Electrolux ESL 66010Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii System spawalniczy

Electrolux Wok

Instrukcja obsługi Electrolux Libero Line 601613Electrolux Libero Line 601613Instrukcja obsługi Electrolux Libero Line EDWUElectrolux Libero Line EDWUPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Wok

Electrolux Urzadzenia AGD do zabudowy

Instrukcja obsługi Electrolux Electrolux Appliance Trim Kit EI23BC65K SElectrolux Electrolux Appliance Trim Kit EI23BC65K SPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Urzadzenia AGD do zabudowy

Electrolux Wypiekacz do chleba

Instrukcja obsługi Electrolux Dito 603533Electrolux Dito 603533Instrukcja obsługi Electrolux Dito 603534Electrolux Dito 603534Instrukcja obsługi Electrolux Dito LMP500Electrolux Dito LMP500Instrukcja obsługi Electrolux Dito LMP50036Electrolux Dito LMP50036Instrukcja obsługi Electrolux Dito LMP5001Electrolux Dito LMP5001Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Wypiekacz do chleba

Electrolux Urzadzenie do czyszczenia dywanów

Instrukcja obsługi Electrolux EUROCLEAN W 375 BElectrolux EUROCLEAN W 375 BInstrukcja obsługi Electrolux 350Electrolux 350Instrukcja obsługi Electrolux EUROCLEAN W 355 B/MElectrolux EUROCLEAN W 355 B/MInstrukcja obsługi Electrolux EUROCLEAN W 345 B/MElectrolux EUROCLEAN W 345 B/MInstrukcja obsługi Electrolux EUROCLEAN W 365 BElectrolux EUROCLEAN W 365 BPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Urzadzenie do czyszczenia dywanów

Electrolux Charcoal Grill

Instrukcja obsługi Electrolux W10101296AElectrolux W10101296AInstrukcja obsługi Electrolux Zanussi Professional KGG400Electrolux Zanussi Professional KGG400Instrukcja obsługi Electrolux Zanussi Professional 178090Electrolux Zanussi Professional 178090Instrukcja obsługi Electrolux Zanussi Professional 178091Electrolux Zanussi Professional 178091Instrukcja obsługi Electrolux Zanussi Professional KGG800Electrolux Zanussi Professional KGG800Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Charcoal Grill

Electrolux Suszarka do ubran

Instrukcja obsługi Electrolux 137018200 AElectrolux 137018200 AInstrukcja obsługi Electrolux 134912700Electrolux 134912700Instrukcja obsługi Electrolux 27" GAS FRONT LOAD DRYERS EWMGD70J RR/TS/SS/IWElectrolux 27" GAS FRONT LOAD DRYERS EWMGD70J RR/TS/SS/IWInstrukcja obsługi Electrolux 56800Electrolux 56800Instrukcja obsługi Electrolux 137382100 A (1106)Electrolux 137382100 A (1106)Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Suszarka do ubran

Electrolux Lodówka

Instrukcja obsługi Electrolux 102214Electrolux 102214Instrukcja obsługi Electrolux 102232Electrolux 102232Instrukcja obsługi Electrolux 102219Electrolux 102219Instrukcja obsługi Electrolux 102216Electrolux 102216Instrukcja obsługi Electrolux 102235Electrolux 102235Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Lodówka

Electrolux Osuszacz

Instrukcja obsługi Electrolux 66166044Electrolux 66166044Instrukcja obsługi Electrolux DehumidifierElectrolux DehumidifierPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Osuszacz

Electrolux Maszyna do szycia

Instrukcja obsługi Electrolux Shirt Finisher F4VA1Electrolux Shirt Finisher F4VA1Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Maszyna do szycia

Electrolux Maszyna do pakowania zywnosci

Instrukcja obsługi Electrolux Dito 600011Electrolux Dito 600011Instrukcja obsługi Electrolux Dito 600015Electrolux Dito 600015Instrukcja obsługi Electrolux Dito 600013Electrolux Dito 600013Instrukcja obsługi Electrolux Dito 600018Electrolux Dito 600018Instrukcja obsługi Electrolux Dito 600017Electrolux Dito 600017Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Maszyna do pakowania zywnosci

Electrolux Przybory kuchenne

Instrukcja obsługi Electrolux 603322Electrolux 603322Instrukcja obsługi Electrolux 601576 (DSL10)Electrolux 601576 (DSL10)Instrukcja obsługi Electrolux CT5Electrolux CT5Instrukcja obsługi Electrolux 603329Electrolux 603329Instrukcja obsługi Electrolux Dito 601113Electrolux Dito 601113Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Przybory kuchenne

Electrolux Termostat

Instrukcja obsługi Electrolux ER 6642 TElectrolux ER 6642 TPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Termostat

Electrolux Wentylator

Instrukcja obsługi Electrolux CF205GES01Electrolux CF205GES01Instrukcja obsługi Electrolux Electrolux Fan CF205BS01Electrolux Electrolux Fan CF205BS01Instrukcja obsługi Electrolux CF921GES00Electrolux CF921GES00Instrukcja obsługi Electrolux CF921BS00Electrolux CF921BS00Instrukcja obsługi Electrolux CF921ORB00Electrolux CF921ORB00Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Wentylator

Electrolux Podgrzewacz wody

Instrukcja obsługi Electrolux ELECTRONIC BASIC IH 18Electrolux ELECTRONIC BASIC IH 18Instrukcja obsługi Electrolux Electrolux Water Heater 5995615357Electrolux Electrolux Water Heater 5995615357Instrukcja obsługi Electrolux ELECTRONIC BASIC IH21Electrolux ELECTRONIC BASIC IH21Instrukcja obsługi Electrolux ELECTRONIC BASIC IH24Electrolux ELECTRONIC BASIC IH24Instrukcja obsługi Electrolux EWH-ECO R/RNElectrolux EWH-ECO R/RNPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Podgrzewacz wodyInstrukcja obsługi Electrolux EDB 874Electrolux EDB 874Instrukcja obsługi Electrolux PERFECT TURKEY EW30GF65G WElectrolux PERFECT TURKEY EW30GF65G WInstrukcja obsługi Electrolux 318 203 890 (1001)Electrolux 318 203 890 (1001)Instrukcja obsługi Electrolux PERFECT TURKEY EW30GF65G SElectrolux PERFECT TURKEY EW30GF65G SInstrukcja obsługi Electrolux PERFECT TURKEY EW30GF65G BElectrolux PERFECT TURKEY EW30GF65G B

Electrolux Zamrazarka

Instrukcja obsługi Electrolux 1050-4 GSElectrolux 1050-4 GSInstrukcja obsługi Electrolux 1243-4 GSElectrolux 1243-4 GSInstrukcja obsługi Electrolux 1333-6 iElectrolux 1333-6 iInstrukcja obsługi Electrolux 1254-6 iUElectrolux 1254-6 iUInstrukcja obsługi Electrolux 1273-4 GSElectrolux 1273-4 GSPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Zamrazarka

Electrolux Suszarka do wlosów

Instrukcja obsługi Electrolux U01348 LAVETHERM 610Electrolux U01348 LAVETHERM 610Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Suszarka do wlosów

Electrolux Zestaw do ocieplenia domu

Instrukcja obsługi Electrolux TBC 651 XElectrolux TBC 651 XPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Zestaw do ocieplenia domu

Electrolux Przenosny generator

Instrukcja obsługi Electrolux QB2800Electrolux QB2800Instrukcja obsługi Electrolux QB1300Electrolux QB1300Instrukcja obsługi Electrolux QB3300Electrolux QB3300Instrukcja obsługi Electrolux QB7700Electrolux QB7700Instrukcja obsługi Electrolux QB5500Electrolux QB5500Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Przenosny generator

Electrolux Robot kuchenny

Instrukcja obsługi Electrolux 601443 (CT6U)Electrolux 601443 (CT6U)Instrukcja obsługi Electrolux Dito 601151Electrolux Dito 601151Instrukcja obsługi Electrolux Dito 601156Electrolux Dito 601156Instrukcja obsługi Electrolux Dito 600202Electrolux Dito 600202Instrukcja obsługi Electrolux Dito 600203Electrolux Dito 600203Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Robot kuchenny

Electrolux Grill kuchenny

Instrukcja obsługi Electrolux 602102Electrolux 602102Instrukcja obsługi Electrolux 602104Electrolux 602104Instrukcja obsługi Electrolux 602105Electrolux 602105Instrukcja obsługi Electrolux 602113Electrolux 602113Instrukcja obsługi Electrolux 602106Electrolux 602106Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Grill kuchenny

Electrolux Palnik

Instrukcja obsługi Electrolux MIN 2 MAX EW36GC55G BElectrolux MIN 2 MAX EW36GC55G BInstrukcja obsługi Electrolux Electrolux Burner 169005 (ACFG36)Electrolux Electrolux Burner 169005 (ACFG36)Instrukcja obsługi Electrolux MIN-2-MAX EW30DS6CGSElectrolux MIN-2-MAX EW30DS6CGSInstrukcja obsługi Electrolux MIN 2 MAX EW36GC55G SElectrolux MIN 2 MAX EW36GC55G SInstrukcja obsługi Electrolux MIN 2 MAX EW36GC55G WElectrolux MIN 2 MAX EW36GC55G WPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Palnik

Electrolux Pralka

Instrukcja obsługi Electrolux 1051 VI feleElectrolux 1051 VI feleInstrukcja obsługi Electrolux 1261Electrolux 1261Instrukcja obsługi Electrolux 137019200Electrolux 137019200Instrukcja obsługi Electrolux 137064300 BElectrolux 137064300 BInstrukcja obsługi Electrolux 137064300AElectrolux 137064300APokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Pralka

Electrolux Frytkownica

Instrukcja obsługi Electrolux 583400Electrolux 583400Instrukcja obsługi Electrolux 584094Electrolux 584094Instrukcja obsługi Electrolux 584096Electrolux 584096Instrukcja obsługi Electrolux 584095Electrolux 584095Instrukcja obsługi Electrolux 584097 (WFWROFOOOC)Electrolux 584097 (WFWROFOOOC)Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Frytkownica

Electrolux Kostkarka do lodu

Instrukcja obsługi Electrolux 242173700Electrolux 242173700Instrukcja obsługi Electrolux 730162Electrolux 730162Instrukcja obsługi Electrolux 730172Electrolux 730172Instrukcja obsługi Electrolux 730160Electrolux 730160Instrukcja obsługi Electrolux 5995421640Electrolux 5995421640Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Kostkarka do lodu

Electrolux Schowek na narzedzia

Instrukcja obsługi Electrolux FAN E30SO75FPElectrolux FAN E30SO75FPPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Schowek na narzedzia

Electrolux Pralka / Suszarka

Instrukcja obsługi Electrolux 16820Electrolux 16820Instrukcja obsługi Electrolux 16850AElectrolux 16850AInstrukcja obsługi Electrolux 16830Electrolux 16830Instrukcja obsługi Electrolux 12830Electrolux 12830Instrukcja obsługi Electrolux 1271 VIElectrolux 1271 VIPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Pralka / Suszarka

Electrolux Dmuchawa

Instrukcja obsługi Electrolux BVM200Electrolux BVM200Instrukcja obsługi Electrolux SB2000M LEElectrolux SB2000M LEPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Dmuchawa

Electrolux Naczynia

Instrukcja obsługi Electrolux 61016VIElectrolux 61016VIInstrukcja obsługi Electrolux EHS 6651 PElectrolux EHS 6651 PPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Naczynia

Electrolux Podwójny piekarnik

Instrukcja obsługi Electrolux Air-O-Convect 269553 (AOS102GCP1)Electrolux Air-O-Convect 269553 (AOS102GCP1)Instrukcja obsługi Electrolux E36GF76JPSElectrolux E36GF76JPSInstrukcja obsługi Electrolux COMPETENCE 3210 BUElectrolux COMPETENCE 3210 BUInstrukcja obsługi Electrolux B8831-5Electrolux B8831-5Instrukcja obsługi Electrolux E5731-4Electrolux E5731-4Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Podwójny piekarnik

Electrolux Szybkowar

Instrukcja obsługi Electrolux 41056VHElectrolux 41056VHInstrukcja obsługi Electrolux 41016VHElectrolux 41016VHInstrukcja obsługi Electrolux SIE340Electrolux SIE340Instrukcja obsługi Electrolux U28065 EIKG5546Electrolux U28065 EIKG5546Instrukcja obsługi Electrolux CSIG 503 WElectrolux CSIG 503 WPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii SzybkowarInstrukcja obsługi Electrolux PE 8036-MElectrolux PE 8036-MInstrukcja obsługi Electrolux Electrolux Espresso Maker EEA250Electrolux Electrolux Espresso Maker EEA250

Electrolux Podgrzewacz

Instrukcja obsługi Electrolux 31266300870S2Electrolux 31266300870S2Instrukcja obsługi Electrolux 318 201 017Electrolux 318 201 017Instrukcja obsługi Electrolux 318 201 016Electrolux 318 201 016Instrukcja obsługi Electrolux 318 201 018Electrolux 318 201 018Instrukcja obsługi Electrolux 318201808Electrolux 318201808Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Podgrzewacz

Electrolux Zelazko

Instrukcja obsługi Electrolux IB42310Electrolux IB42310Instrukcja obsługi Electrolux IB42314Electrolux IB42314Instrukcja obsługi Electrolux EDI 96150 WElectrolux EDI 96150 WInstrukcja obsługi Electrolux IB42316Electrolux IB42316Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Zelazko

Electrolux Drazek sterowy

Instrukcja obsługi Electrolux FN620KElectrolux FN620KInstrukcja obsługi Electrolux 213-430-000Electrolux 213-430-000Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Drazek sterowy

Electrolux Spawarka

Instrukcja obsługi Electrolux Electrolux Welder 180Electrolux Electrolux Welder 180Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Spawarka

Electrolux Rebak

Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Rebak

Electrolux Odsniezarki

Instrukcja obsługi Electrolux PM85CElectrolux PM85CInstrukcja obsługi Electrolux OHVElectrolux OHVPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Odsniezarki

Electrolux Pistolet do wbijania gwozdzi

Instrukcja obsługi Electrolux 601009Electrolux 601009Instrukcja obsługi Electrolux TOUCHLINE LW 10 GNElectrolux TOUCHLINE LW 10 GNPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Pistolet do wbijania gwozdzi

Electrolux Maszyna do pisania

Instrukcja obsługi Electrolux EQBL100ASElectrolux EQBL100ASPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Maszyna do pisania

Electrolux Podkaszarka

Instrukcja obsługi Electrolux 95390045500Electrolux 95390045500Instrukcja obsługi Electrolux 95390047500Electrolux 95390047500Instrukcja obsługi Electrolux B 342 X / 34 CCElectrolux B 342 X / 34 CCInstrukcja obsługi Electrolux 95390041400Electrolux 95390041400Instrukcja obsługi Electrolux B 412 X / 42 CCElectrolux B 412 X / 42 CCPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Podkaszarka

Electrolux Wolnowar

Instrukcja obsługi Electrolux Electrolux Slow Cooker 586050Electrolux Electrolux Slow Cooker 586050Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Wolnowar

Electrolux Akcesoria do pralki

Instrukcja obsługi Electrolux Electrolux Washer EIFLS60J IWElectrolux Electrolux Washer EIFLS60J IWInstrukcja obsługi Electrolux Electrolux Luxury-Glide Pedestal EPWD15SSElectrolux Electrolux Luxury-Glide Pedestal EPWD15SSPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Akcesoria do pralki

Electrolux Grill elektryczny

Instrukcja obsługi Electrolux NGE800Electrolux NGE800Instrukcja obsługi Electrolux 200243Electrolux 200243Instrukcja obsługi Electrolux NGE400Electrolux NGE400Instrukcja obsługi Electrolux Electric GrillElectrolux Electric GrillInstrukcja obsługi Electrolux 200244Electrolux 200244Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Grill elektryczny

Electrolux Parowar

Instrukcja obsługi Electrolux COMBI LENGTHWISE 20 GN 2/1 -GASElectrolux COMBI LENGTHWISE 20 GN 2/1 -GASInstrukcja obsługi Electrolux COMBI LW 20 GN 1/1-ELECTRICElectrolux COMBI LW 20 GN 1/1-ELECTRICInstrukcja obsługi Electrolux MULTI-STEAMER Z370Electrolux MULTI-STEAMER Z370Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Parowar

Electrolux Pozbywanie sie odpadków

Instrukcja obsługi Electrolux DR 400Electrolux DR 400Instrukcja obsługi Electrolux WDU4400Electrolux WDU4400Instrukcja obsługi Electrolux WDU4100Electrolux WDU4100Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Pozbywanie sie odpadków

Electrolux Plyta do pieczenia

Instrukcja obsługi Electrolux 230GR-mElectrolux 230GR-mInstrukcja obsługi Electrolux 584115Electrolux 584115Instrukcja obsługi Electrolux 584116Electrolux 584116Instrukcja obsługi Electrolux 231 GRElectrolux 231 GRInstrukcja obsługi Electrolux 584114Electrolux 584114Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Plyta do pieczenia

Electrolux Jajowar

Instrukcja obsługi Electrolux FM 7803 K-ANElectrolux FM 7803 K-ANPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Jajowar

Electrolux Maszynka do robienia makaronu

Instrukcja obsługi Electrolux 178741Electrolux 178741Instrukcja obsługi Electrolux 200398Electrolux 200398Instrukcja obsługi Electrolux 200396 (NCPG400U)Electrolux 200396 (NCPG400U)Instrukcja obsługi Electrolux 200375Electrolux 200375Instrukcja obsługi Electrolux 200399Electrolux 200399Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Maszynka do robienia makaronu

Electrolux Pila lancuchowa

Instrukcja obsługi Electrolux 95390048100Electrolux 95390048100Instrukcja obsługi Electrolux California 42 CCElectrolux California 42 CCInstrukcja obsługi Electrolux Chain SawElectrolux Chain SawInstrukcja obsługi Electrolux 95390036100Electrolux 95390036100Instrukcja obsługi Electrolux Electramac 312Electrolux Electramac 312Pokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Pila lancuchowa

Electrolux Zgniatarka smieci

Instrukcja obsługi Electrolux ICON E15TC75HSSElectrolux ICON E15TC75HSSInstrukcja obsługi Electrolux E15TC75HElectrolux E15TC75HInstrukcja obsługi Electrolux 99526808AElectrolux 99526808AInstrukcja obsługi Electrolux ETC15TKHElectrolux ETC15TKHInstrukcja obsługi Electrolux SMOOTH-GLIDE E15TC75HPSElectrolux SMOOTH-GLIDE E15TC75HPSPokaż wszystkie instrukcje Electrolux z kategorii Zgniatarka smieci